Vorige week kon je meer lezen over mijn herschrijfproces en ik beloofde dat ik sowieso meer zou vertellen over herschrijven op macroniveau. Vandaag ga ik het met je hebben over die fase in het schrijfproces en geef ik je wat tips hoe je het aanpakt.
Hoofdstukindeling
Zoals ik al schreef begin ik met herschrijven al voordat ik aan het daadwerkelijke schrijven begin. Ik neem de hoofdstukindeling nog eens goed door voordat ik begin. Dat scheelt aanzienlijk in tijd tijdens het herschrijven op macroniveau. Het macroniveau zijn namelijk de grote lijnen. Als dat in je hoofdstukindeling al goed gaat, scheelt dat enorm.
Helikopterview
Het macroniveau kan je vergelijken met het uitzicht wat je vanuit een helikopter of luchtballon hebt (nu heb ik nog nooit in een helikopter of luchtballon gezeten, maar wel in een vliegtuig, dus dat telt ook). Je kunt wegen, weilanden en bossen onderscheiden, maar je kunt meestal niet zien welke bloemen er in een weiland bloeien of welk merk auto’s er op de weg rijden (mensen die verstand hebben van auto’s misschien wel, maar ik in ieder geval niet).
Zie de grote lijnen in je verhaal als weilanden, riviertjes, slootjes, wegen en bossen. Storende woordherhaling, of de zinnen wel goed lopen en dergelijke zijn de soorten bloemen, bomen, auto’s en mensen die er lopen. Vanuit de helikopter is het zinloos om je daarop te focussen.
Hoe pak je dat aan?
Ik schreef ik ook al dat ik een manuscript altijd print als ik aan het herschrijven begin. Met m’n laserprinter is dat zo gepiept (en ik print uiteraard dubbelzijdig ;-)). Tijdens het doorlezen heb ik altijd een schriftje naast me liggen en daarin noteer ik kort een samenvatting van het hoofdstuk en schrijf ik erbij wat eventueel anders moet. Moet hier nog een karakter bij? Is het logisch dat deze personages dit gesprek voeren? Moet er nog een scène bij? Kan ik deze scène schrappen? Is de volgorde van het verhaal logisch?
Ik probeer eerst het manuscript in z’n geheel door te lezen en de aantekeningen te maken, voordat ik verder ga met de volgende stap: de aanpassingen doorvoeren. Dit omdat een aanpassing vaak gevolgen heeft voor het gevolg van het verhaal. Als ik bijvoorbeeld bedenk dat iets in hoofdstuk 38 aangepast moet worden, maar dat betekent ook dat in hoofdstuk 12 iets anders moet. Als ik hoofdstuk 12 al helemaal heb herschreven op macroniveau kan het gebeuren dat ik denk: laat maar, hoofdstuk 38 is zo ook goed.
Na het doorlezen ga je hoofdstuk voor hoofdstuk, of scène voor scène herschrijven. Ikzelf vind het makkelijk om gewoon bij hoofdstuk 1 te beginnen, maar het kan zijn dat het voor jouw verhaal beter is om eerst dat lastige hoofdstuk 25 te herschrijven, zodat je helder hebt waar je in de rest van het verhaal naartoe moet werken.
De ‘net niet’ stukjes
Als er stukjes in je verhaal zijn waarvan je denkt: ‘dit is het net niet, maar ik heb geen zin om het anders te doen’, luister dan niet naar de onwil van jezelf. Die stukjes komen namelijk altijd terug. Ik heb vaak genoeg gehad dat ik dacht: ‘Nah, laat maar zitten’ en dat Froukje (of een proeflezer) zei: ‘Dat ene stukje moet echt anders’ en dat bleek altijd iets te zijn waar ikzelf ook al geen goed gevoel bij had.
Houd vol
Herschrijven op macroniveau kan vermoeiend zijn. Je denkt dat je klaar bent met je verhaal, maar vind nog zoveel imperfecties dat je je afvraagt of je hier ooit uit gaat komen. Houd vol, het is de moeite meer dan waard! Kom je er echt niet uit? Schakel dan een proeflezer in. Eventueel stuur je de hoofdstukindeling naar diegene, soms kan feedback daarop al heel verhelderend zijn!
Lijkt herschrijven op macroniveau jou lastig?
Liefs,
Mirjam
Ja best wel! Het lijkt me best frustrerend om bijvoorbeeld een heel hoofdstuk om te moeten gooien, maar als het dan lukt is het wel leuk denk ik????
Het omgooien is inderdaad frustrerend, maar als het dan gelukt is en het resultaat beter is, dan is dat heel tof!