Ja! Het is zo ver: er is een uitgever die je manuscript wil uitgeven en je krijgt een redacteur toegewezen die jou begeleidt bij het klaarstomen van je manuscript voor publicatie. Je krijgt het manuscript teruggestuurd, maar hé: er staan overal opmerkingen in de kantlijn en het zit vol met rode strepen. Wat nu?
Geen paniek
Doet bovenstaande situatie zich voor: raak vooral niet in paniek. Ik herinner me nog dat ik dacht toen ik Froukjes feedback op (de in mijn ogen perfecte versie van) De opdracht zag, ik dacht: ‘Hoe zit dit? Ik dacht dat ze m’n manuscript wilden uitgeven.’ In eerste instantie begreep ik ook niet waarom het nog zeven maanden zou duren voordat mijn boek in de winkel lag. Inmiddels weet ik wel beter en raak ik ook niet meer in paniek als ik een document vol rode (of blauwe, of groene – net in welke bui Word is) strepen zie.
Verschillende soorten redacteuren
Er zijn meerdere soorten redacteuren. Je hebt binnen een uitgeverij meestal een acquirerend redacteur, een bureauredacteur, een persklaarmaker en/of corrector. Bij De Banier lopen die rollen echter een beetje door elkaar, en daarom krijg ik van Froukje twee rondes feedback.
- Macroniveau: Bij deze ronde gaat ze in op de grote lijn, ze geeft aan welke hoofdstukken nog niet helemaal lekker lopen, waar dat (waarschijnlijk) aan ligt. Deze feedbackronde doen we tegenwoordig meestal in een persoonlijk gesprek – dat gaat makkelijker. Mijn hersenen draaien vaak al op volle toeren hoe ik de boel kan aanpassen en ik schrik er totaal niet meer van als ik een scène of soms zelfs een heel hoofdstuk moet omgooien.
- Microniveau: Deze ronde is op zinsniveau en hierbij krijg ik nog de meeste rode strepen. Over het algemeen ga ik akkoord met de wijzigingen die Froukje voorstelt. Ik denk altijd: zij is redacteur, ze zal het wel weten. Bovendien heeft zij meer afstand tot het verhaal, dus kan ze er een goed oordeel over vellen. Soms is het na een eerste ronde op microniveau nodig dat ik nog een keer door het manuscript heen ga, maar dat is nu al een tijdje niet gebeurd.
Tips
- Maak (net als bij de feedback van je proeflezers) een overzicht van de feedback die je redacteur heeft gegeven. Je kan wel fanatiek bij het eerste hoofdstuk beginnen met aanpassen, het is vaak makkelijker als je helder voor ogen hebt wat er allemaal veranderd moet worden. Want misschien is die wijziging in hoofdstuk een helemaal niet nodig, als je hoofdstuk dertien herschrijft.
- Vraag gerust om verduidelijking als je je redacteur niet begrijpt. Stel dat je iets verkeerd opvat en een heel hoofdstuk herschrijft, terwijl dat niet nodig was: dat is zonde van de tijd.
- De feedbackronde op microniveau kan je vaak wel op volgorde van het verhaal doen, maar het is wel slim om eerst even alle opmerkingen van je redacteur na te lopen die er nog staan. Verandert er in de grote lijn niets meer, dan kan je op hoofdstukniveau aan de slag met de feedback.
- Wat betreft de feedback van je redacteur, weet dit: het is jouw verhaal, jouw manuscript. Als de redacteur aandringt om een bepaalde scène eruit te halen, die volgens jou echt noodzakelijk is, dan heb jij de vrijheid om te zeggen: maar dat wil ik niet en dan hoeft het ook niet. Tegelijkertijd wil ik erbij zeggen dat je redacteur vaak al heel wat ervaring in het vak heeft en hetzelfde eindresultaat als jij voor ogen hebt: een mooi boek!
Hoofdstukindeling
Bij het schrijven van het vijfde deel van Samen! stuurde ik vooraf de hoofdstukindeling al naar Froukje op. Zij gaf wat tips en die heb ik meteen bij het (her)schrijven verwerkt. Dat scheelt aanzienlijk, want zoals het er nu uitziet kunnen we de herschrijfronde op macroniveau overslaan. Dat is weleens anders geweest, want bij Help! Herrie in huis en Wow! Ons huis is vol, moest ik de verhaallijnen flink omgooien. Om die reden had Froukje vorig jaar ook tegen mij gezegd dat ik beter de hoofdstukindeling kon sturen voordat ik aan de slag ging met schrijven. Om de een of andere gekke reden vond ik dat best wel spannend, maar het heeft echt geholpen. Als je eenmaal een uitgeverij gevonden hebt en je hebt een vaste redacteur, kan je uiteraard ook met hem of haar deze afspraak maken 😉
Dit was weer het laatste bericht in de herschrijftips reeks die ik wilde delen. Als ik in de toekomst nog iets bedenk, zal ik dat uiteraard meenemen en er nog een bericht over schrijven. In 2024 wil ik ook weer wat vaker schrijftips delen.
Over welk element van het schrijven of herschrijven zou jij graag meer willen lezen?
Liefs,
Mirjam
